Suïcidaliteit

Allereerst is het belangrijk om te weten dat suïcidaal gedrag op zich geen ziekte is, maar een symptoom, dat bij verschillende psychiatrische stoornissen kan meespelen. Maar ook zonder psychiatrische stoornis kan er sprake zijn van suïcidaal gedrag, Jeroen Terpstra benadrukt in het interview dat het zelfs een natuurlijk fenomeen is. Iedereen heeft wel eens een periode waarin het even niet goed gaat en dan is denken aan de dood niet vreemd. Denk bijvoorbeeld aan de periodes waarin je heel veel verdriet te verwerken hebt zoals na het uitgaan van een relatie of het overlijden van een dierbare.

Suïcidaliteit is een heel dubbelzinnig fenomeen. Je kunt zowel bij lichte als bij ernstige depressie suïcidaal gedrag vertonen, maar dat hoeft in beide gevallen niet zo te zijn. Ook bepaald de ernst van je psychiatrische stoornis niet hoe suïcidaal iemand is. Je kunt namelijk een lichte depressie hebben en heel erg suïcidaal zijn, maar je kunt net zo goed ernstig depressief zijn en nauwelijks suïcidaal gedrag vertonen. Suïcidaliteit zou je dus eigenlijk grotendeels los moeten behandelen van de eventuele psychische problematiek volgens Paul van Hoek, trainer in de sociale psychiatrie.

Verschillende soorten suïcides (volgens Durkheim)

Niet elke zelfmoordpoging is hetzelfde en niet iedereen probeert zich van het leven te beroven om dezelfde redenen, net als het feit dat niet iedereen depressief wordt na het overlijden van een dierbaren of het uitgaan van een relatie. De een wordt wel depressief en de ander niet, dat geldt net zo goed voor suïcidaal gedrag. Emile Durkheim is een van de bekendste psychologen uit de geschiedenis die onderzoek heeft gedaan naar zowel suïcide als depressie. Over zijn onderzoek naar suïcide heeft hij zelfs een boek geschreven genaam "Suicide: A study in sociology. Hij onderscheidt daar 3 verschillende soorten suicides.

1. "Egoïstische suicide": Als mensen een "egoïstische zelfmoordpoging doen is dat omdat zij hun plek in de maatschappij niet kunnen vinden. Ze vallen als het ware buiten de boot.

2. "Altruïstische suicide": Mensen doen een zelfmoordpoging omdat zij denken dat een grotere macht dat van hen vraagt. Dit zijn dus vaak religieuze mensen.

3. "Anomische suicide": Anomische suicide is een zelfmoordpoging naar aanleiding van een gebrek aan regulering door de maatschappij. Dit kan dus zijn als er binnen de maatschappij dingen veranderen en de regels niet meer zo helder zijn als voorheen. De persoon kan de veranderingen niet verwerken en raakt daardoor zodanig in de war dat de persoon zelfmoord pleegt.

Waarom plegen mensen zelfmoord?

Een vraag waar iedereen die iemand verloren heeft door middel van zelfdoding wel antwoord op zou willen. Het antwoord is natuurlijk voor elk individu anders, zoals ik net al even noemde. Als je het bovenstaande rijtje "zelfdodingen" bekijkt, lijkt een zelfmoordpoging al een stuk "logischer" te verklaren. Volgens Tim Waning, één van de psychiaters van de Meregaard in Almere is het bijna nooit dat men ook echt dood wil. Het gaat om een probleem dat niet te verdragen is, waarvoor de dood als enige uitweg wordt gezien. En dat is vaak niet waar.

Problemen kunnen worden opgelost en dat hoeft niet per se met de dood te zijn, dat is wel een hele definitieve oplossing die ook niet meer terug te draaien is. De andere hulpverleners die ik sprak, zoals Jeroen Terpstra (hoofd van de acute psychiatrie/crisisdienst bij de Meregaard), zijn het met Tim eens. Zoek dus in alle gevallen eerst hulp voordat je overgaat op zo'n beslissing. Zoals Monique, een van de ervaringsdeskundige ook zegt, er is ook weer licht aan het einde van de tunnel.